شاپور رواسانی از نظریهپردازان شیوۀ تولید و مکتب وابستگی در ایران است. رویکرد میانرشتهای او در کنار نگاه بومیگرایانهاش سببشده از اقتصاد اجتماعی ایرانی، تاریخ اجتماعی ایران و علم اجتماعی بومی سخن بگوید. رواسانی جامعۀ امروز ایران را با نگاهی تاریخی و در چارچوب تحولات جهانی مورد مطالعه قرار میدهد. او دستگاه نظریاش را در سه سطح جهانی، در جامعۀ بزرگ شرق و نهایتاً در سطح ایران فرموله کرده است. این سه سطح روابطی پویا با هم دارند که باید در تحلیل مسائل اجتماعی لحاظ شوند. او از سیطرۀ شیوۀ تولید امپریالیستی بر جهان امروز (چه در کشورهای سرمایهداری و چه در مستعمرات) میگوید، از جامعۀ بزرگ شرق و تأثیر استعمار بر شکلگیری جریانها و مفاهیم اجتماعی ما، و دربارۀ ایران نیز از طبقه کمپرادور، گذر به عدالت و تاریخ نهضتهای عدالتخواهانه از گذشته تا به امروز. رواسانی با نظر به سابقۀ نهضتهای عدالتخواهانه در ایران، از «ستمستیزان سنتی» به جای مفهوم وارداتی «چپ» سخن میگوید و تلاش دارد روشنفکران ایرانی را متوجه فقرا -این پرولتاریای دوران ما- کند. در جامعه را چنان که هست بشناسیم، ما با سیمایی کلی از نیمقرن تلاش فکری او روبهرو میشویم. این مقاله سعی دارد ضمن طرح این نظرات، به نقد و ارزیابی برخی مضامین آن بنشیند.
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |