هر چند جامعهشناسی، دانشی انتقادی محسوب میشود، اما کمتر شاهد «نقد» و تجزیه و تحلیل علمی کتابها، مقالهها و پژوهشهای انجامشده در این حوزه هستیم. بیشتر نشستهایی هم که برای نقد و بررسی کتب و آثار برگزار میشود، یا محلی برای تعریف و تمجید استادانی همسو و همفکر با نویسنده و پژوهشگر است و یا متأسفانه، گهگاه محلی برای تسویهحسابهای شخصی افراد با هم میشود. از اینروست که بسیاری از صاحبنظران این حوزه «عطای» حضور جدی و مؤثر در چنین جلساتی را به «لقای» آن میبخشند. همچنین رودربایستیها و نبود فضای تعاملی مناسب، باعثشده نقدهای مکتوب نیز کمتر نگاشته شوند و یا در صورت نگارش، جامعۀ علمی و نویسندگان بازخورد مناسبی به آنها نشان ندهند.
در این مورد با عباس عبدی گفتوگویی انجام دادیم. عبدی پژوهشگر علوم اجتماعی که دانش آموخته مهندسی از دانشکده پلیتکنیک تهران است، بیش از سه دهه از عمر خود را صرف پژوهش و تحقیق در زمینۀ جامعهشناسی کرده است. مهندس عباس عبدی بهدلیلِ فعالیت های گسترده در حوزه اجتماعی و مطالعات میدانی فراوان از سوی اولین هیأتمدیرۀ انجمن جامعهشناسی ایران به عضویت افتخاری این انجمن درآمد و تاکنون نیز همکاری نزدیکی با این انجمن علمی دارد.
سرمهکشیدن یا کور کردن (یادداشتهایی دربارۀ جامعهشناسی حقوق)، جنبش دانشجویی پلیتکنیک تهران، مقدمهای بر پژوهش در جامعهشناسی خانواده در ایران، چهار پژوهش در جامعهشناسی و فرهنگ و تأثیر زندان بر زندانی و مسائل اجتماعی قتل در ایران از جمله کتابها و پژوهشهای مهم این پژوهشگر است.
از جمله سوابق مهندس عبدی میتوان به مسئول دفتر پژوهشهای اجتماعی در معاونت سیاسی دادستانی کل کشور، معاون فرهنگی مرکز تحقیقات استراتژیک ریاستجمهوری و فعالیت در مؤسسۀ پژوهشی آینده اشاره کرد. او بهعنوان یک چهرۀ شاخص سیاسی اصلاحطلب در جامعه شناخته میشود، هر چند بارها گفته که هیچگاه اجازه نداده مسائل سیاسی تداخلی در فعالیت علمی او ایجاد کند. عبدی بر این باور است که در حال حاضر، مشکل اصلی جامعهشناسی، بیشتر از آنکه کمبود «دانش» باشد، مربوط به فقدان «بینش» است. او معتقد است عامل اصلی مواجهۀ منفی به «نقد» در جامعهشناسی ایران، به این دلیل است که دانش اجتماعی ما ربطی به زندگیمان ندارد.
این پژوهشگر برجسته میگوید: «من مخالف ترجمه و چاپ کتابهای جدید و بهروز جامعهشناسی نیستم، اما مشکل اصلی ما کمبود منابع یا پایینآمدن تیراژ –شمارگان- کتاب نیست، بلکه استفادۀ درستنکردن از پتانسیل موجود است.»
گفتوگوی صریح فصلنامه نقد کتاب علوم اجتماعی را با ایشان در ادامه بخوانید.
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |