ممیزی کتاب در ایران، فرآیندی است که طی آن، ناشران کتابهای خود را پیش از انتشار برای بررسی و صدور مجوز به اداره ممیزی وزارت ارشاد میفرستند و ممیزان پس از بررسی، یا آن را غیرقابلچاپ اعلام میکنند یا مواردی را برای حذف، تعدیل یا تغییر پیشنهاد میدهند یا آن را بدون تغییر، قابلچاپ میدانند. ناشران نیز با اعمال اصلاحات احتمالی، کتاب را چاپ میکنند. این فرآیند در ذات خود امری پسندیده است و تقریباً در تمام کشورهای دموکراتیک و غیردموکراتیک اعمال میشود. در کشورهای اروپایی چاپ کتابهای برهنهنگاری ممنوع است و در برخی کشورهای آسیایی چاپ کتابهایی که مخل امنیت عمومی و اعتقادات عمومی جامعه باشد، جرم محسوب میشود. نداشتن یک سازوکار مشخص در ممیزی و اعمال آن بهصورت سلیقهای منجربه ایجاد مشکلاتی برای نویسندگان و متصدیان بازار چاپ و نشر میشود؛ ازآنجمله ایجاد بازار سیاه کتاب که در آن کتابهای برخی نویسندگان بهصورت ممنوع و افست توسط فروشندگان خیابانی کتاب به فروش میرسد. تاکنون تحقیقات و مقالات متعددی درخصوص ممیزی کتاب در ایران نوشته شدهاست ولی در این نوشتار کوتاه تلاش میشود ممیزی کتاب از منظر دو گروه کتابفروشیهای رسمی و غیررسمی بررسی شود. در این نوشتار پس از مروری کوتاه بر تاریخچه ممیزی نکات مهمی که از زبان کتابفروشیهای رسمی و غیررسمی بیان شدهاست، ذکر میشود. بهنظرمیرسد که فهم ممیزی و محاسن و معایب آن از دیدگاه کسانی که بهصورت مستقیم با آن درگیر هستند میتواند کمک زیادی به حل معضل بازار سیاه یا زیرزمینی کتاب بکند.
کلیدواژه: ممیزی، کتاب، نویسندگان، بازار سیاه، ناشران رسمی
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |