OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
سخن سردبیر/ درجستجوی نسبت بین کتاب خوانی و سرمایه اجتماعی
http://ssbr.faslnameh.org/article-1-264-fa.pdf
2017-04-19
3
4
1
AUTHOR
OTHERS_CITABLE
انتخاب آثار ترجمه بازار امروز نه اندیشمندانه است و نه مسئولانه
اشاره
در مدرسه احمد نیریز درس میخواند. پانزدهساله بود که بههمراه مادرش، از نیریز راهی شیراز شد. دو سال بعد به تهران رفت. در دبیرستان رشته ریاضی را انتخاب کردهبود و سال 1339 در همان رشته دیپلم گرفت. براساس برنامهای که از پیش در ذهن داشت، به جای رفتن به دانشگاه، تدریس را انتخاب کرد. قصد داشت فاصلهاش را با تهران کمتر کند؛ در آموزش و پرورش قزوین استخدام شد و کار آموزگاری را آغاز کرد. همزمان با شروع تدریس در مدرسه، برای شرکت در کنکور هم درس میخواند تا اینکه در سال 1344 در کنکور دانشکده حقوق، رشته علوم سیاسی قبول شد و در کنکور دانشکده علوم پایه، در رشته فیزیک پذیرفته شد. او رشته علوم سیاسی را انتخاب کرد. در همان دوره بود که با رشته جامعهشناسی و علوم اجتماعی آشنا شد. اینطور که خودش میگوید بعد از گذراندن درسهای جامعهشناسی عمومی، به این رشته علاقهمند شد و راهش را برای ادامه زندگی علمیاش مشخص کرد: «نهتنها به جامعهشناسی علاقهمند شدم، بلکه روزبهروز احساس کردم که من مرد سیاست نیستم و شاید در جامعهشناسی بیشتر بتوانم گمشده خودم را پیدا کنم.»
در سال 1347، «نقش آیت آ... طباطبایی در انقلاب مشروطیت» را برای موضوع پایاننامه دوره کارشناسیاش انتخاب کرد. با این حال بهخاطر محدودیت انتخابهای تحصیلات تکمیلی، برای دوره کارشناسی ارشد هم در رشته مدیریت و علومتربیتی درس خواند. بهصورت حقالتدریس در مراکز آموزش عالی به تدریس درس جامعهشناسی پرداخت و در سال 1350 ناچار به استعفا از آموزش و پرورش شد. پس از آن بهعنوان کارشناس آموزش در وزارت کار مشغول شد. سال 1354 راهی انگلیس شد: «رفتن به اروپا خیلی سخت نبود. من بدون پذیرش به انگلیس رفتم و برای دریافت پذیرش به دانشگاههای آکسفورد، کمبریج و لندن و چند شهر دیگر مراجعه کردم.» او تحصیل در مقطع دکتری برای رشته جامعهشناسی را در دانشگاه لندن ادامه داد. بهسرعت درسش را بهپایان رساند چراکه همسرش در تهران چشمانتظار بود و او هم بهعنوان نیروی استخدامشده در وزارت کار، با مرخصی برای تحصیل به انگلستان رفته بود. او در ابتدای سال 1357 به ایران بازگشت و در تابستان سال 1357 خود را به دانشگاه اهواز منتقل کرد.
دکتر فرهنگ ارشاد، اکنون استاد بازنشسته جامعهشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز است. او حالا عضو انجمن جامعهشناسی ایران، عضو انجمن جامعهشناسی انگلیس، عضو انجمن بینالمللی جامعهشناسی و عضو انجمن مطالعات مسائل خاورمیانه است و سردبیری مجله تخصصی انجمن جامعهشناسی ایران را نیز بر عهده دارد. مهاجرت تاریخی ایرانیان به هند و پیامدهای فرهنگی آن، مهاجرت، شهرنشینی و توسعه، کار در غربت، نظریهبنیادی جامعهشناسی و نظریهپردازی انقلابها برخی از آثار دکتر فرهنگ ارشاد است. کتاب نظریههای بنیادی جامعهشناختی با ترجمه او در نهمین دوره کتاب سال دانشگاهی در سال ۱۳۷۸ کتاب شایسته تقدیر شناختهشد.
http://ssbr.faslnameh.org/article-1-265-fa.pdf
2017-04-19
5
17
1
AUTHOR
2
AUTHOR
OTHERS_CITABLE
هویت ایرانی در گستره تاریخ اجتماعی ایران
اشاره
هویت ملی و قومی، مقولهای تاریخی ـ اجتماعی است که در سیر حوادث تاریخی در متن جامعه پدیدار میشود، رشد میکند، دگرگون میشود و معانی گوناگون و متفاوتی پیدا میکند. از اینرو از عوامل گوناگونی که برای تعریف قوم و ملت، قومیت و ملیت و هویت قومی و ملی درنظر آمده، همچون نژاد و سرزمین، دولت و تابعیت، زبان و سنت مشترک فرهنگی و ریشههای تاریخی، دین و ارزشهای اجتماعی، اقتصاد و روابط تولید، هیچکدام یا هیچ مجموعه مشخصی از آنها را نمیتوان ملاکی عام برای تعریف و تمییز قوم و ملت و هویت قومی و ملی دانست. هویت قومی و ملی امری طبیعی و ثابت نیست که پایههای مشخص و تغییرناپذیر داشتهباشد، بلکه پدیداری است که گذشته از عناصر عینی و آفاقی، ریشه در تجربههای مشترک و خاطرات و تصورات جمعی مردم دارد؛ در دوره تاریخی معینی ابداع میشود، خاطرات تاریخی در ارتباط با آن شکل میگیرد و خاطرات فراموششده در آن احیا میشود، قباله تاریخی برایش ثبت میشود و در سالگردها و سالروزها به حیاتش ادامه میدهد.
کتاب هویت ایرانی: از دوران باستان تا پایان پهلوی تحول تاریخی هویت ایرانی اثر احمد اشرف[i] در دوران پیش از اسلام را شامل میشود و سدههای میانه اسلامی تا دوران صفویه، پیدایش هویت «شیعی ایرانی» در دوره صفوی و سرانجام پیدایش تطور و هویت ملّی ایرانی در قرنهای نوزدهم و بیستم را مورد بررسی و تحلیل قرار میدهد
کتاب در هشت فصل با این عناوین عرضه شدهاست: «مفاهیم و نظریهها: هویت ایرانی به سه روایت»، «شکلگیری ایده ایران و هویت ایرانی در ایران باستان»، «تاریخ ایده ایران: هویت ایرانی در دوره هخامنشی و اشکانی ـ (پارتی)»، «هویت تاریخی و فرهنگی ایران در دوره اسلامی»، «هویت ایرانی در دوره فرمانروایی ترکان»، «دوران صفوی: عصر دین و وطن»، «هویت ایرانی در قرن نوزدهم و بیستم میلادی» و «پیدایش ناسیونالیسم دولتی در دوران پهلوی». هویت ایرانی دو مقاله دیگر نیز از: گراردو نیولی و شاپور شهبازی در خود دارد که در آن بهبررسی دیدگاههای مربوط به هویت قومی و ملی ایران پرداخته شدهاست.
در این کتاب پس از بررسی فشرده دیدگاههای مربوط به هویت قومی و ملی، که بازسازی هویت ایرانی را در دوران ما شکل داده و بهتصویر کشیدهاند، تحول تاریخی هویت ایرانی در دوران پیش از اسلام، سدههای میانه اسلامی تا دوران صفویه، پیدایش هویت «شیعی ایرانی» در دوره صفوی و سرانجام پیدایش تطور و هویت ملّی ایرانی در قرنهای نوزدهم و بیستم میلادی بررسی و تحلیل شدهاست.
در نتیجهگیری کتاب با اشاره به شکلگیری اندیشه ناسیونالیسم آمدهاست: «ایران برخلاف بسیاری از کشورهای نوپدید خاورمیانه و سایر نقاط جهان، در گذار از دوران سیاسی سنتی به دوره سیاسی مدرن، یعنی دوره شکلگیری اندیشه ناسیونالیسم و هویت ملی، با چالش عمدهای روبهرو نشد. اندیشمندان و نخبگان سیاسی ایران نیز با تکیه بر روایتهای تکاملیافته هویت تاریخی، فرهنگی و سیاسی قرون گذشته، گفتمان هویت ملی مدرن و ناسیونالیسم ایرانی را بر مبنای سنتهای هویتی پیشامدرن خود استوار ساختند.»
این کتاب در سلسلهنشستهای سرای اهل قلم مؤسسه خانه کتاب با حضور مترجم و صاحبنظران، مورد نقد و بررسی قرار گرفت که ازنظر میگذرد.
احمد اشرف مؤلف کتاب حاضر یکی از سرویراستاران و پژوهشگران ارشد دانشنامه بینالمللی ایرانیکا در دانشگاه کلمبیاست؛ که بهموضوع هویت ایرانی در قالب یکی از مدخلهای این دانشنامه پرداختهاست و کتاب هویت ایرانی: از دوران باستان تا پایان پهلوی مجموعه چهار مقالهای است که پیش از این و در سال 2007 در این دانشنامه منتشر شدهبود و بههمت دکتر «حمید احمدی» ترجمه شده و با افزودن دو مقاله از گراردو نیولی و شاپور شهبازی و توضیحات تکمیلی احمد اشرف در قالب کتاب پیش رو تدوین و منتشر شدهاست.
http://ssbr.faslnameh.org/article-1-266-fa.pdf
2017-04-19
19
23
1
AUTHOR
2
AUTHOR
3
AUTHOR
OTHERS_CITABLE
امرروزمره در جامعه جنگ زده و پسا انقلابی
چکیده
کتاب امر روزمره در جامعه پساانقلابی روایت نویسنده آن عباس کاظمی است از تجربۀ زندگیاش طی سالهای پس از انقلاب اسلامی تاکنون. نویسنده در این کتاب میکوشد تغییر و تحولات نزدیک به چهار دهه پس از انقلاب اسلامی را در عرصههای مختلفی ازجمله پوشاک، فراغت، آداب مذهبی، شیوه سخنگفتن، شکل آرزوها و امیال مردم نشان دهد. کاظمی در این کتاب بهطور عمده سطوح خرد و جزئی و پیشپاافتاده زندگی روزمره را بهتصویر میکشد؛ نیز، زندگی روزمره در جامعه پس از انقلاب از دوره جنگ تحمیلی گرفته تا سازندگی و پس از آن، بهویژه جامعه مصرفی دو دهه اخیر، تغییر در حوزههای اجتماعی و فرهنگی و تا حدود زیادی تغییر از جامعه ایدئولوژیک به جامعه عرفی را روایت میکند. شیءشدن زندگی اجتماعی در ایران پس از انقلاب با ظرافت خاصی بهوسیله نویسنده در کتاب بهتصویر کشیدهشدهاست.
کلیدواژه: انقلاب اسلامی ایران، جامعه پساانقلابی، امر روزمره، زندگی روزمره، زندگی اجتماعی، اشیاء، ایدئولوژی، جامعه انقلابی، روابط انسانی، روایت نسلی، دوران جنگ.
http://ssbr.faslnameh.org/article-1-267-fa.pdf
2017-04-19
25
35
1
AUTHOR
OTHERS_CITABLE
پرونده ای جامعه شناختی در بررسی نقش زنان در رمان بعد از انقلاب
چکیده
کتاب صدای زمانه، سیری از هویت زن در صدسال اخیر را با تحلیل جامعهشناسانه نقش زنان در رمانهای فارسی ترسیم میکند و در این راه، مشکلات گوناگون زنان و نحوه برخورد آنان با خانواده، جامعه و محیط بیرون از خانه را در موقعیتهای مختلف تاریخی بررسی میکند. بر همیناساس، ده رمان فارسی با محوریت نقش زنان انتخاب شده و در راستای هدف کتاب شخصیت یا شخصیتهای زن کتاب تحلیل شدهاند. علت انتخاب رمان، آزادی این گونه ادبی نسبت به سایر گونهها و پررنگشدن نقش زن در آن است. دگرگونی ساختار اجتماعی در سالهای پس از انقلاب، تأثیر زیادی بر موقعیت زنان در جامعه گذاشت و نمود آن در رمانهای مورد بررسی در این کتاب تحلیل شدهاست.
کلیدواژه: زنان، رمان فارسی، جامعهشناسی، انقلاب اسلامی.
http://ssbr.faslnameh.org/article-1-268-fa.pdf
2017-04-19
37
51
1
AUTHOR
OTHERS_CITABLE
نقد ادبی و مطالعات فرهنگی/ قرائتی نقادانه از آگهی های تجاری
چکیده
این مقاله با هدف معرفی کتاب نقد ادبی و مطالعات فرهنگی، قرائتی نقادانه از آگهیهای تجاری در تلویزیون ایران نوشته حسین پاینده به رشته تحریر درآمده است. در ابتدای بحث مؤلف کتاب بهصورت خلاصه معرفی شده؛ سپس رویکرد نویسنده در نگارش کتاب و انجام پژوهش با توجه به مطالب کتاب شرح داده شدهاست. تزهای اصلی کتاب که عبارتاند از: «ماهیت فرهنگی آگهیهای تجاری» و «کاربرد نقد ادبی در تحلیل آگهیهای تجاری» شرح داده و اهداف کتاب و سؤالاتی را که در صدد پاسخگفتن به آن است، بیان شدهاست. در نهایت نتیجهگیری شده که نویسنده در اثبات برنهاد اول خود موفق بوده اما در مورد برنهاد دوم چندان موفق عمل نکردهاست. همچنین نویسنده نتوانسته در برخی موارد نتیجهگیریهای خود را بر تحلیل استوار کند.
کلیدواژه: آگهی تجاری، نقد ادبی، فرهنگ، تلویزیون
http://ssbr.faslnameh.org/article-1-269-fa.pdf
2017-04-19
53
63
1
AUTHOR
OTHERS_CITABLE
سرمایه اجتماعی در ایران
چکیده
کتاب سرمایه اجتماعی در ایران، به مفهوم سرمایه اجتماعی میپردازد و وضعیت آن را در جامعه ایران بررسی میکند و تلاش میکند تا از منظری راهبردی به این موضوع نگاه کند و راهکارهای بهبود سرمایهی اجتماعی در ایران را نشان دهد. سرمایه اجتماعی نوعی سرمایه غیراقتصادی است که در روابط اجتماعی و شبکههای اجتماعی، در اثر تعامل میان افراد تولید میگردد. مولف در مقدمه کتاب، هدف پژوهش خود را توجه راهبردی به موضوع سرمایه اجتماعی در ایران معرفی کرده است. نویسنده برای بررسی سرمایه اجتماعی در ایران به فراتحلیل مطالعات انجامیافته در این زمینه میپردازد و از روش کیفی بهره میگیرد.
کلیدواژه: سرمایه اجتماعی، مفهومشناسی، فراتحلیل، رویکرد همافزایی، راهبرد
http://ssbr.faslnameh.org/article-1-270-fa.pdf
2017-04-19
65
74
1
AUTHOR
OTHERS_CITABLE
راهنمای گراندد تئوری در پژوهش علوم اجتماعی
چکیده
روش تحقیق در علوم اجتماعی با تأکید بر نظریه بر پایه نوشته مقصود فراستخواه، اولین کتاب تألیفی در حوزه روش تحقیق گراندد تئوری در پژوهشهای علوم اجتماعی است. مقصود فراستخواه این کتاب را در هشت فصل تنظیم کرده و به ارائه بحثهای مبنایی درباره پژوهش کیفی، انواع تحقیقات کیفی، رویکردهای پنجگانه گراندد تئوری، تحلیل دادهها و اعتباریابی این روش پرداخته است. نویسنده در پیشگفتار کتاب اشاره میکند که کتاب، حاصل سلسلهدرسهایش درباه روش تحقیق «گراندد تئوری» است. فراستخواه در طول کتاب سعی دارد تا کتاب، راهنمایی باشد برای پیمودنِ مسیر روشِ گراندد تئوری؛ از آشنایی پایه با مفاهیمِ بنیادیِ این روش تا رسیدن به عینیت و حساسیت در پژوهش و مبارزه با این باور غلط که گراندد تئوری، روشی است برای ورود به میدان مطالعه با ذهنی خالی. این کتاب علاوه بر توضیحاتی مبنی بر نحوه انجام گراندد تئوری، مشتمل بر توضیحاتی در خصوص انواع روش تحقیق کیفی و تمایزاتش با روش تحقیق کمّی است.
کلیدواژه: گراندد تئوری، نظریه برپایه، کدگذاری، اعتباریابی، حساسیت نظری
http://ssbr.faslnameh.org/article-1-271-fa.pdf
2017-04-19
75
83
1
AUTHOR
OTHERS_CITABLE
کتاب شناسی مردم شناسی
مقدمه
مردمشناسی قادر است که عمدهترین و پوشیدهترین مسائل مردم را بهطور روشن و شفاف، تبیین و تحلیل کرده و با کاوش در باریکترین زوایای زندگی روزمره مردم، واضحترین تحلیل را برای برونرفت از پیچیدگیهای بغرنج اجتماعی، ارائه کند. در علم مردمشناسی نیز مانند تمام علوم دیگر، پژوهش از مراجعه به کتابشناسیهای نوشتهشده آغاز میشود. بنابراین لازماست که ابتدا این کتابشناسیها شناخته شود (کرباسی، 1394: 12).
از کتابشناسی تعاریف بسیاری شده است، اما یک تعریف واحد که مناسب همه جنبههای آن باشد وجود ندارد. کتابشناسی عبارتست از فهرست کتابها و دیگر مواد خواندنی (سلطانی و راستین، 1381: 345). گذشته از این، بهنظر اکثر مردم، کتابشناسی «فهرستی از کتابها»ست (کتس1391: 70). دو رکن مهم کتابشناسی عبارت است از اطلاعات و نظم. هر کتابشناسیای باید شامل اطلاعاتی کامل و درست باشد و آن اطلاعات نیز برخوردار از نظم منطقی (اسفندیاری، 1390: 7).
هیچ کتابخانهای نمیتواند بدون ابزارهای کتابشناختی از قبیل کتابشناسیها، خدمات کافی ارائه نماید.
کتابشناسیها به استفاده از کتابها و دیگر مواد کمک میکنند و بهاینترتیب کاربرد سودمند دانش را ارتقا
میدهند. بنابراین کتابشناسیها مواد پایه در هر مجموعه مرجع را تشکیل میدهند. علاوه بر این، هدف اساسی یک کتابشناسی، کمک به استفادهکننده در تشخیص، وجود یا شناسایی یک کتاب یا هر ماده دیگر است که ممکن است مورد توجه شخص باشد. بهتعبیر بهتر، وظیفه اصلی کتابشناسی ثبت پیشینههای دانش بشری است (بیگدلی، 1386: 83-84).
کتابشناسیها را از نظر دامنه موضوعی به دو گروه عمومی و اختصاصی تقسیم میکنند. کتابشناسیهای اختصاصی به سه دسته بهصورت زیر تقسیمبندی شدهاند: 1. کتابشناسیهای موضوعی، 2. کتابشناسیهای سازمانی، و 3. کتابشناسیهایی که آثار یک فرد و آثاری را که درباره وی منتشر شدهاند را دربرمیگیرد (مرادی، 1384: 51- 52). کتابشناسی مردمشناسی نیز جزء کتابشناسیهای موضوعی است که در این فرصت، مورد نقد علمی قرارمیگیرد.
http://ssbr.faslnameh.org/article-1-272-fa.pdf
2017-04-19
85
90
1
AUTHOR
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
چرخش های امر دینی در جامعه ایرانی
چکیده
کتاب مورد بررسی پژوهشی جدی، عمیق و تأثیرگذار تاریخی در حوزه جامعهشناسی دینی است.که مسئله اجتماعیشدن مذهب شیعه را تبارشناسی میکند و آن را در دو لحظه تاریخی انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی مورد موشکافی دقیق قرارمیدهد.
ساختار این مقاله بدینصورت است که ابتدا مرور کلی بر بخشهای مختلف و روند شکلگیری طرح نظری کتاب صورت میگیرد؛ بدینترتیب که سه فصل اول کتاب بهعنوان مقدمه و نیز بررسی اجمالی تاریخ پیدایش و تحول مذهب شیعه در بدو ظهور و در نسبت با قدرت حاکمه اختصاص مییابد، فصلهای بعدی ورود به بحث اصلی و دوره تاریخی موردنظر است و در فرجام سخن، ایدههای نظری مورد بررسی قرار گرفته، پرسشهایی رو به آینده پاسخ دادهشده و طرحی برای پژوهشهای آینده در این زمینه ارائه میشود. بخش آخر این مقاله به نقد و تحلیل کتاب میپردازد؛ دو نقد اصلی به کلیت کتاب وارد است؛ یکم، نوعی جبر تاریخی در کلیت مباحث و پرسش اصلی کتاب حاکم است که تاریخ را بهمثابه روندی معلوم و از پیش تعیینشده درنظر میگیرد؛ روندی که پرسش اصلی از جابهجایی آن شکل میگیرد و دوم؛ روش مورد استفاده در پژوهش صورتگرفته، روش تحلیل متون عنوان میشود که در درون نظریه جامعهشناسی دینی بهعنوان نوعی رویکرد و شیوه روششناختی تعریف میشود؛ درحالیکه با خواندن متن، روش را یکسره تحلیل تاریخی و مرتبط با جامعهشناسی تاریخی مییابیم.
در نهایت کتاب بهعنوان روایتی تازه و کمنظیر در متون جامعهشناسی ایرانی معرفی میشود که پرسشی از درون برای شناخت وضعیت کنونی جامعه ایرانی را مطرحساخته و آن را در روندی تاریخی میپروراند؛ همچنین دارای نثری جذاب و ساده برای خواندن تاریخ معاصر ایران است. روانی و روایی متن برای خواننده ناآشنا با جامعهشناسی، جذابیتی مدام تا بهپایانرسانیدن کتابی بههمراه دارد که اساساً مخاطب خاصی برای آن درنظر گرفته نشدهاست و این ویژگی، خواندن کتاب و فهم تاریخ و جامعهشناسی از خلال آن را به لذتی برای همه خوانندگان بدل میکند.
کلیدواژه: نقد کتاب، جابهجایی دو انقلاب، چرخشهای امر دینی در جامعه ایرانی، جامعهشناسی دینی، انقلاب مشروطه، انقلاب اسلامی ایران، صورتبندی مذهبی جامعه ایرانی
http://ssbr.faslnameh.org/article-1-273-fa.pdf
2017-04-19
91
103
1
AUTHOR
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
در آمدی بر نظریه انتقادی
چکیده
کتاب پیشروی مجموعهمقالاتی است که میتواند تصویری از گستردگی نظریه انتقادی از جنبشها و رویکردهای بنیادین مکاتب گوناگون فرهنگ از آغاز تا عصر حاضر را مورد کندوکاوقرار دهد. این نوشتار در دو بخش فراهم آمده است؛ بخش نخست دربرگیرنده ده مقاله و بخش دوم دربرگیرنده نامها و اصطلاحاتی است که بهقول نویسندگان در پیوندی تنگاتنگ با تعاریف و مفاهیم کلیدی ارائهشده در بخش اول قرار دارد و بیشتر بهمنظور تسهیل ارجاعات رفتوبرگشتی و ارائه تصویری جامع از نظریه انتقادی بهکار رفته است.
کلیدواژه: نظریه انتقادی، ساختارگرایی، مارکسیسم، واسازی، فمینیسم، پساساختارگرایی، پسامدرنیسم
http://ssbr.faslnameh.org/article-1-274-fa.pdf
2017-04-19
105
120
1
AUTHOR
OTHERS_CITABLE
علوم اجتماعی نیندیشیدنی؛ محدودیت های پارادایم های قرن نوزدهمی
چکیده
والرشتاین یکی از برجستهترین و تأثیرگذارترین نظریهپردازان اجتماعی است که از سال 1974، یعنی سال انتشار نخستین جلد از کتاب بااهمیت نظام جهانی مدرن، تاکنون کوشیدهاست برای بازسازی طرح کارل مارکس در تبیین نظام جهانی و آینده آن طرح نظری گستردهای را پیش ببرد. وی یکی از مؤلفههای اساسی این طرح را بازاندیشی در علوم اجتماعی مدرن میداند، زیرا معتقد است بنیانهای این علوم همزمان با بسط و گسترشِ نظام سرمایهداری در قرن نوزدهم فراهم شده و از اینرو این علوم سرشار از «اسطورههای سازماندهیکننده» قرن نوزدهمیاند که در حال حاضر گمراهکننده و مانع عمده در تحلیل کارآمد جهان اجتماعی هستند. یکی از کتابهای مهمی که وی به قصد بازاندیشی این علوم نوشته، کتاب علوم اجتماعی نیندیشیدنی است که در این نوشتار معرفی شدهاست. در این مقاله ضمن معرفی اجمالی والرشتاین و طرح نظری وی برای تحلیل نظام جهانی سرمایهداری، ایدههای اصلی فصول مختلف کتاب مرور میشود. سپس مبانی نظریای که والرشتاین با بهرهگیری از آنها بر ضرورت بازسازی علوم اجتماعی پافشاری میکند، معرفی شده و راهکارهای وی برای تحقق این بازسازی ارائه میشود. در پایان توضیح داده میشود که این کتاب برای خواننده ایرانی چه اهمیتی دارد و چگونه میتوان از آن بهره برد.
کلیدواژه: علوم اجتماعی، نظام جهانی سرمایهداری، تحلیل نظام جهانی، توسعه، زمان ـ فضا، مارکس، برودل
http://ssbr.faslnameh.org/article-1-275-fa.pdf
2017-04-19
121
133
1
AUTHOR
OTHERS_CITABLE
پرس و جو درباره شیوه های هستی
چکیده
کتاب پرسوجو درباره شیوههای هستی با زیرعنوان مردمشناسی مدرنها که نسخه انگلیسی آن را انتشارات هاروارد در سال 2013 بهچاپ رساندهاست، نوشته برونو لاتور و ترجمه انگلیسی کاترین پورتراست. ترجمه فارسی این کتاب را رؤیا منجم انجام داده و نشر علم آن را در 616 صفحه، 3 بخش و 16 فصل، به قیمت 45 هزارتومان در سال 1394 بهچاپ رساندهاست؛ که با عنوان و زیرعنوان انگلیسی و با عنوان اصلی و زیرعنوان فرانسوی منتشر شدهاست.
جستجوی شیوههای درک، تحلیل و تفسیر هستی از سوی برونو لاتور و همکارانش که با پشتیبانی مالی اتحادیه اروپا صورت گرفته، تلاشی فلسفی است تا بنیاد تازهای در فهم نظام اندیشهای انسان معاصر بیابد و برای برخوردهای دیپلماتیک و مناسبات جهانی، قومی و زبانی، شیوهها و مرزهای تحلیلی جدیدی را پیشنهاد کند.
این کتاب مبانی فلسفی و تفکر مدرنیته، پسامدرنیته، مدرنیسم و پسامدرنیسم را تحلیل، نقد و پیشنهاد میکند که با رویکردی انتقادی، تفسیرهای نوینی درباره شیوههای درک و تحلیل هستی انسان و جهان ارائه شود و برای کاهش شکافهای ادراکی، ارتباطی و تفسیری ملتهای جهان و حفظ محیطزیست تلاشی همگانی صورت گیرد.
یکی از سؤالات کلیدی کتاب این است که آیا مدرنیته و پسامدرنیته و پارادایمهای غربی میتوانند بهعنوان مبانی اندیشه، درک و واکاوی هستی از سوی دیگر ملل جهان هم پذیرفته شوند. در این کتاب همچنین تلاش شدهاست تا شیوههای نوین و حتی بازتولیدشدهای از گذشته به خوانندگان معرفی شود.
اصل این کتاب (و نه ترجمه حاضر) را میتوان یک کتاب آکادمیک بهشمار آورد که برای همه علاقهمندان به مقولات فلسفه، روابط بینالملل، ارتباطات بینالملل، سیاست، فرهنگ و جامعهشناسی مناسب بهنظر میرسد.
کتاب با تردید نسبت به نحلهها و مکاتب فکری و تحلیلی حاکم بر جهان، بهویژه نسبت به فرآیندها و روندهای زیستن افراد و اجتماعات، آغاز میشود و نویسنده نتیجه میگیرد که گفتگو و بازاندیشی و انتقاد بهترین ابزارهای درک جهان امروز هستند.
کلید واژه: هستی شناسی، معرفت شناسی، پارادایم، مدرنیته، پسامدرنیسم، انسان شناسی، نسبیت معرفتی، فلسفۀ وجودی
http://ssbr.faslnameh.org/article-1-276-fa.pdf
2017-04-19
135
153
1
AUTHOR
OTHERS_CITABLE
بررسی و نقد اندیشه فوکو
چکیده
میــشل فـوکـو (1926- 1984) نیز ازجمله متفکران برجستهای است که شیوههای او راهگشایی برای نقادی وضعیت فکری و فرهنگی معاصر پدید آوردهاست. مقاله پیش رو با تکیه بر کتاب مراقبت و تنبیه این نظریهپرداز برجسته سعی در نقد و بررسی افکار و اندیشههایش دارد. در ابتدا با معرفی مختصری از فوکو آغاز و مباحث عنوانشده در این کتاب را بهصورت خلاصه عنوان میکنیم و در انتها نیز آراء فوکو را نقد و بررسی خواهیمکرد که بیش از همه در این اثر برجستهشده است. باید توجه داشت که نگارنده همه تلاش خود را کردهاست تا از مرور سطحی و مختصر اندیشهها فراتر رفته و شناختی عمیق ایجاد کند، زیرا اندیشه فوکو را دارای چنان عمقی میداند که تنها از موضع انتقاد و تفسیر واکاوانه میتوان بدان رسوخ کرد و از آن نهایت بهره را برد؛ و البته این اتفاق چیزی است که خود فوکو بسیار بدان اهمیت میداد. او علاقهای نداشت که خوانندگانش بردهوار آراء او را بپذیرند، بلکه برای فوکو بسیار اهمیت داشت که هر فرد با نگاه متفاوتی هر آنچه میتواند از افکار او درک کند و آنها را مورد مداقه و بازاندیشی قراردهد.
کلیدواژه: میشل فوکو، مراقبت و تنبیه، تولد زندان، قدرت، زندان، دانش، تنبیه، روح، جسم، مراسم تعذیب.
http://ssbr.faslnameh.org/article-1-277-fa.pdf
2017-04-19
155
173
1
AUTHOR
OTHERS_CITABLE
دولت های پدر سالار توسعه اقتصادی و دموکراسی
چکیده
کشورهای پسااستعماری جهان سوم به لحاظ تاریخی با دو چالش عمده مواجه شده اند: ارتقا توسعه اقتصادی و ایجاد دموکراسی پایدار.در مواجهه با جهانیشدن این چالش تا بهامروز تداوم داشتهاست؛ در حالی که برخی کشورهای درحالتوسعۀ سابقاً مستعمره یک قدم تا جهانیشدن برداشتهاند. ِاریک بود در کتاب دموکراسی، توسعه و دولت پدرسالار در عصر جهانیشدن به بررسی و مقایسه پدرسالاری در چندین کشور درحالتوسعه پرداختهاست. انتقاد سنتی لیبرال دموکراسیِ کشورهای توسعهیافته، این است که پدرسالاری بیش از حد بهعنوان یک مانع در برابر توسعه اقتصادی و دموکراسی عمل میکند. نویسنده با یک مطالعه مقایسهای بین فیلیپین، پرو، تایوان، شیلی، اکوادو، و اندونزی به نقد این موضوع میپردازد. هر مورد رابطه مشخصی با پدرسالاری دارد. در نتیجه نویسنده با نگاهی منحصربهفرد به طرح پرسش مفهوم پدرسالاری و اثر آن بر توسعه اقتصادی و توسعه جوامع دموکراتیک میپردازد. کتاب دموکراسی، توسعه و دولت پدرسالار در عصر جهانیشدن، کمک قابل توجهی در بحث انضباط در روابط بینالملل، اقتصاد، جامعهشناسی، مطالعات توسعه و مطالعات جهانیشدن ارائه میدهد.
کلیدواژه: دموکراسی، توسعه، دولت پدرسالار، عصر جهانیشدن.
http://ssbr.faslnameh.org/article-1-278-fa.pdf
2017-04-19
175
193
1
AUTHOR
OTHERS_CITABLE
راهبردهای بوردیو در طرح مسائل جامعه شناسی
چکیده
مسائل جامعهشناسی، مجموعه دستنوشتهها، سخنرانیها و گفتارهای شفاهی پییر بوردیو است که در سال 1984 منتشر شدهاست. این مجموعه در بیستویک گفتار، اغلب متنوع و بعضاً مرتبط، از ویژگیهای خاص جامعهشناسی بهعنوان یک علم و همچنین از گرهخوردن آن با منافع اجتماعی سخن گفتهاست. بوردیو در این کتاب، تفاوت علم جامعهشناسی با سایر علوم همچون فلسفه و زبانشناسی را در قابلفهمبودن آن برای عموم تشریح میکند و از «میدان» و ویژگیهای آن بهعنوان اصلیترین و تعیینکنندهترین زمینه کنش اجتماعی یاد میکند.
کلیدواژه: جامعهشناسی، کنش، میدان، سیاست، فرهنگ.
[i]. Pierre Bourdieu
http://ssbr.faslnameh.org/article-1-279-fa.pdf
2017-04-19
195
209
1
AUTHOR
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
دام های اجتماعی و مساله اعتماد
چکیده
موضوع محوری در کتاب دامهای اجتماعی و مسئله اعتماد، بررسی چرایی تفاوت سطوح سرمایه اجتماعی و اعتماد اجتماعی در کشورهای مختلف است و اینکه کدام دولتها در ایجاد آن میتوانند موفق باشند. اعتماد اجتماعی از بنیانهای ثبات، امنیت، انسجام، همبستگی و پیشرفت کشورهاست و ضعف و قوت آن در جامعه میتواند به فروپاشی یا تعالی ملت ـ دولتها بینجامد. روثستاین(1954) در این کتاب با شیوه و رویکردی متفاوت با زتومکا (1944) در کتاب ارزشمند اعتماد، نظریه جامعهشناختی موضوع اعتماد و بیاعتمادی را مطرح میکند. هدف زتومکا ارائه تعریفی نظری و تبیینی تازه و چنانکه خود میگوید، تفسیری نظاممند از مفهوم اعتماد است و این کار را با توجه به تحول پارادایمی که در نظریههای جامعهشناسی از توجه به ساختار و انگارههای سخت به فرهنگ و متغیرهای نرم رخ دادهاست، بهخوبی انجام میدهد. وی بهدنبال تعیین جایگاه مؤلفه اعتماد در مناسبات اجتماعی از منظری نظری است. اما روثستاین در کتاب خود مفهوم اعتماد را در چارچوب برنامه عمل اجتماعی مورد کنکاش قرارمیدهد، بیآنکه از بار نظری مباحثی که مطرح میکند، کاسته شود. اینکه بیاعتمادی چگونه در یک اجتماع جوانه میزند و گسترش پیدا میکند و اعتماد را با چه سازوکار و رویکردهایی میتوان در جامعه بازتولید کرد. وی در مورد نکته اخیر، یعنی بازسازی اعتماد اجتماعی، دیدگاهی خاص و متفاوت ارائه میکند. در باور روثستاین (و به استناد یافتههای پژوهشیاش)، سطح اعتماد اجتماعی مردم را نمیتوان به فعالیتشان در انجمن و نهادهای داوطلبانه نسبت داد. بهعبارت دیگر، فعالشدن مردم در نهادهای مدنی، اعتماد آنها به دیگران را افزایش نمیدهد. وی میکوشد از طریق سروتهکردن منطق علّی، معمای سرمایه و اعتماد اجتماعی را حل کند: استدلال اصلی این است که اعتماد اجتماعی «از پایین» تولید نمیشود بلکه «از بالا» تولید میشود. دقیقتر اینکه، نوع خاصی از نهادهای سیاسی هستند که اعتماد تولید میکنند. نهادهای حکومتی و راهبردهایی که برابری سیاسی، حقوقی و اجتماعی تولید میکنند و بر اصول انصاف، صداقت و بیطرفی بنا شدهاند، اعتماد بهبار میآورند. مطالعات تجربی نشان میدهد کشورهایی که فساد اندک دارند همانهایی هستند که سطوح بالایی از اعتماد دارند.
کلیدواژه: اعتماد، سرمایه اجتماعی، دام اجتماعی.
http://ssbr.faslnameh.org/article-1-280-fa.pdf
2017-04-19
211
219
1
AUTHOR
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
جای خالی پژوهش های کیفی
اشاره
کتاب راهنمای کدگذاری برای پژوهشگران کیفی که جانی سالدانا آن را تألیف کرده و ویراست دوم آن در سال ۲۰۱۵ منتشر شدهاست، از سوی انتشارات علمی فرهنگی و با ترجمه دکتر عبدالله گیویان منتشر شد. این کتاب در 438 صفحه، در شش فصل، چهار ضمیمه و یک مؤخره به بازار کتاب ایران آمد. نویسنده کتاب، پروفسور جانی سالدانا، پیشتر کتابهایی در زمینه روششناسی از جمله پژوهش کیفی طولی و مبانی پژوهش کیفی را منتشر کردهاست. مترجم این کتاب که از استادان حوزه روششناسی است درباره ضرورت ترجمه این کتاب، معتقد است: «روشهای تحقیق کیفی بهشکل ناقص و ابتری در ایران معرفی شدهاست. هنگامیکه کارهای موسوم به کارهای کیفی را میبینیم، متوجه میشویم که گرفتار اشکال و مسئله هستند.» بهگفته گیویان این کتاب با تمرکز بر حوزهای خاص و ضروری از کاربرد روشهای کیفی، یعنی تجزیه و تحلیل نظاممند دادهها و استفاده از مثالهای متفاوت، کاربرد این روشها را در مطالعات متنوع به رخ میکشاند. فصلنامه نقد کتاب علوم اجتماعی با دکتر عبدالله گیویان بهگفتگو نشستهاست تا در کنار معرفی این کتاب، وضعیت پژوهشهای کیفی علوم انسانی را از نگاهی دیگر به نقد بگذارد.
http://ssbr.faslnameh.org/article-1-281-fa.pdf
2017-04-19
221
231
1
AUTHOR
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
اعتماد اجتماعی و جامعه مخاطره آمیز
http://ssbr.faslnameh.org/article-1-282-fa.pdf
2017-04-19
233
235
1
AUTHOR
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
آثار روزآمد سرمایه اجتماعی در بازار کتاب ایران
http://ssbr.faslnameh.org/article-1-283-fa.pdf
2017-04-19
237
239
1
AUTHOR
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
سرمایه اجتماعی در دانشگاه های ایران نیازمند مدل بومی است
http://ssbr.faslnameh.org/article-1-284-fa.pdf
2017-04-19
241
244
1
AUTHOR
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
سرمایه اجتماعی و توسعه ظرفیت های مدنی
http://ssbr.faslnameh.org/article-1-285-fa.pdf
2017-04-19
245
246
1
AUTHOR
OTHERS_CITABLE
OTHERS_CITABLE
ده کتاب برتر جامعه شناسی قرن بیستم
http://ssbr.faslnameh.org/article-1-286-fa.pdf
2017-04-19
247
256
1
AUTHOR
OTHERS_CITABLE
کتاب پژوهی فرهنگی: پرسه در بازار مکاره فرنگی
http://ssbr.faslnameh.org/article-1-287-fa.pdf
2017-04-19
257
264
1
AUTHOR