TY - JOUR JF - ssbr JO - VL - 3 IS - 12 PY - 2017 Y1 - 2017/3/01 TI - TT - کتاب‌سازی در بازار کتاب جمعیت‌شناسی ریشه دوانده است N2 - اشاره در سال 1322، در محله منیریه تهران متولد شد؛ تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تهران به‌پایان رساند و با دیپلم رشته ریاضی، فارغ‌التحصیل شد. این‌طورکه در خاطراتش می‌گوید، در ماجرای کودتای 28 مرداد، حدوداً 9 ساله بود، اما خاطرات آن روزها را به‌خوبی به‌یاد دارد؛ همین خاطرات بود که او را کنجکاو کرد تا به رشته‌های فنی پشت کند و وارد رشته جامعه‌شناسی شود: «محاکمه دکتر مصدق و تبعیدش به احمدآباد را به خاطر دارم. کم‌کم بزرگ می‌شدم اما همیشه این سؤال در ذهنم بود که ماجرای 28 مرداد چه بود و چه شد. کنجکاو شده بودم که جبهه ملی چه فعالیت‌هایی می‌کند و چه برنامه‌هایی دارد.» در سال 1339 فضای باز سیاسی نسبی ایجاد شد؛ زمانی که محمد جوان دانش‌آموز دبیرستان بود. در آن روزها میتینگی در جلالیه تهران (پارک لاله کنونی) برگزار شده بود که براساس گفته‌های مطبوعات آن زمان حداقل 200هزار نفر در آن شرکت کرده بودند. او هم به عشق شنیدن سخنرانی دکتر غلامحسین صدیقی، بنیان‌گذار جامعه‌شناسی ایران به آن‌جا رفته بود: «سخنران دیگر دکتر سنجابی، از سران جبهه ملی بود. دکتر صدیقی، استاد جامعه‌شناسی بود اما به‌خاطر ارادتی که به دکتر مصدق پیدا کرده بود، وارد سیاست شد. خیلی مجذوب سخنرانی دکتر صدیقی شدم و چون شنیده بودم ایشان پدر جامعه‌شناسی و علوم اجتماعی ایران است، گرایشی از درونم به این رشته حاصل شد و مطالعه در این زمینه را شروع کردم.» با این حال به‌عنوان کسی که دیپلم ریاضی گرفته بود، برای ادامه تحصیل، ابتدا در دانشکده فنی کنکور دادم؛ اما قرار شد در آن سال نیمی از پذیرفته‌‏شدگان، سال بعد به دانشگاه بروند. به رشته معماری هم علاقه‌مند بودم ولی آزمون طراحی، امتحان سختی برایم بود. در همان روزها، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران اعلام کرد که علاوه‌بر دانشجوهای فعلی، برای ترمِ پیشِ رو، 40 دانشجوی دیگر هم می‌پذیرد: «این هم ابتکار مرحوم دکتر صدیقی بود که در آن زمان مدیریت گروه علوم اجتماعی را به‌‌عهده داشت. ایشان معتقد بودند شاید کسانی که دیپلم ریاضی یا طبیعی دارند هم بخواهند وارد رشته علوم اجتماعی شوند. من هم مدت کوتاهی که تا کنکور مانده بود، در خانه نشستم و درس خواندم. به‌لطف خدا قبول شدم و این‌طور بود که در سال 1342 وارد رشته علوم اجتماعی شدم؛ که در آن زمان یکی از گروه‌های آموزشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران محسوب می­شد.» دکتر محمد میرزایی، اکنون عضو هیئت ممیزه دانشگاه تهران است؛ پیش از آن نیز عضو شورای انتشارات دانشگاه تهران بود. شورایی که پیش از انتشار کتاب‌ها و مقاله‌ها، صحت و کیفیت آن‌ها را بررسی می‌کند. او رئیس انجمن جمعیت‌شناسی ایران نیز هست. در کارنامه دکتر میرزایی حدود دو دهه ریاست دانشکده علوم اجتماعی و مدیرگروهی رشته جمعیت‌شناسی به‌چشم می‌آید. او اکنون هم‌چنان استاد درس‌های تخصصی رشته جمعیت‌شناسی در مقطع دکتری و کارشناسی ارشد است. SP - 5 EP - 19 AD - UR - http://ssbr.faslnameh.org/article-1-237-fa.html ER -