شاپور رواسانی از نظریه‫پردازان شیوۀ تولید و مکتب وابستگی در ایران است. رویکرد میان‫رشته‫ای او در کنار نگاه بومی‫گرایانه‫اش سبب‫شده از اقتصاد اجتماعی ایرانی، تاریخ اجتماعی ایران و علم اجتماعی بومی سخن بگوید. رواسانی جامعۀ امروز ایران را با نگاهی تاریخی و در چارچوب تحولات جهانی مورد مطالعه قرار می‫دهد. او دستگاه نظری‫اش را در سه سطح جهانی، در جامعۀ بزرگ شرق و نهایتاً در سطح ایران فرموله کرده است. این سه سطح روابطی پویا با هم دارند که باید در تحلیل مسائل اجتماعی لحاظ شوند. او از سیطرۀ شیوۀ تولید امپریالیستی بر جهان امروز (چه در کشورهای سرمایه‫داری و چه در مستعمرات) می‫گوید، از جامعۀ بزرگ شرق و تأثیر استعمار بر شکل‫گیری جریان‫ها و مفاهیم اجتماعی ما، و دربارۀ ایران نیز از طبقه کمپرادور، گذر به عدالت و تاریخ نهضت‫های عدالت‫خواهانه از گذشته تا به امروز. رواسانی با نظر به سابقۀ نهضت‫های عدالت‫خواهانه در ایران، از «ستم‫ستیزان سنتی» به جای مفهوم وارداتی «چپ» سخن می‫گوید و تلاش دارد روشنفکران ایرانی  را متوجه فقرا -این پرولتاریای دوران ما- کند. در جامعه را چنان که هست بشناسیم، ما با سیمایی کلی از نیم‫قرن تلاش فکری او روبه‫رو می‫شویم. این مقاله سعی دارد ضمن طرح این نظرات، به نقد و ارزیابی برخی مضامین آن بنشیند.