چکیده: (6265 مشاهده)
سرعت و اندازه رشد جمعیت شهری و افزایش تعداد شهرها در کشورهای درحالتوسعه بهصورتی بوده که عموم شهرها بهویژه شهرهای بزرگ را گرفتار مسائل و مشکلات متعددی کرده است. این مشکلات بهطور عمده، بهسبب تطابقنداشتن با نیازهای گسترده و روزافزون شهری با توانایی حکومتهای ملی و شهرداریها در پاسخگویی به آنها و رفعشان پدید آمدهاند. بخشی از این مشکلات عبارتاند از: کمبود مسکن و گسترش آلونکنشینی و اسکان غیررسمی، گسترش بخش غیررسمی در اقتصاد شهر و بهتبع آن، افزایش نابرابریهای اجتماعی، کیفیت پایین خدمات شهری، دسترسی محدود قشرهای فقیر شهری به تأسیسات زیربنایی شهر، کمبود بهداشت و گسترش بیماریهای مهلک، کاهش ایمنی و امنیت شهرها و افزایش انحرافات اجتماعی.
اگرچه شهرهای کشور ایران، نسبت به شهرهای کشورهایی مانند کنیا در آفریقا یا پاکستان در منطقه خاورمیانه، از نظر برخی شاخصها، مانند دسترسی به خدمات شهری و کیفیت مصالح ساخت، وضعیت بهتری دارند، اما شهرهای بزرگ، مانند تهران و مشهد، مشکلات شهری، مانند اسکان غیررسمی و کیفیت پایین خدمات شهری، بهویژه در مناطق سکونتگاهی فقیران شهری، را همچنان حلناشده و مزمن مییابند؛ البته مشکلات شهری بهویژه در کلانشهرها، ماهیتی جهانی یافتهاند و مدیران شهری بهطور روزمره با این مشکلات، نبردی همهروزه دارند. هماکنون جمعیت شهری در ایران، بیش از ۷۰درصد کل جمعیت کشور را تشکیل میدهد و برآوردهای کارشناسی، حکایت از ادامه مهاجرتهای روستایی و ادامه فزونی جمعیت شهری میکنند. بخش عمدهای از جمعیت شهری نیز در چند شهر بزرگ کشور، بهویژه تهران، سکونت یافتهاند و به کار و زندگی مشغولاند. تجمع جمعیت در شهرها یکی از نشانههای مثبت یا منفی مدرنیزاسیون بهشمار میرود که میتواند شهرها را به موتورهای رشد اقتصادی تبدیل، یا آنها را کانونهای تجمع فقر و نابرابری کند. دراینمیان، مدیریت شهری، بهعنوان نهاد سیاستگذار و برنامهریز و مجری، نقش مهمی در هدایت سرنوشت شهرها دارد. یکی از ویژگیهای مدیریت شهری خوبْ بهرهمندی آن از دانش و تخصص مؤثر و بهروز است. نگاهی به نهاد امروزی مدیریت شهری از فعالیت بازیگران متعددی در عرصههای اجرایی و تحقیقاتی و آموزشی در سطوح مختلف حکایت دارد که یک نیاز مشترک همه آنها بهرهمندی از منابع آموزشی کیفی است. از آنجاییکه هدف مدیریت شهری اداره شهر براساس دانش و کارشناسی است، شرط اصلی در توفیق آنْ بهرهمندی کنشگران انسانی فعال در آن از دانش اداره شهر است. با توجه به این نیاز از یکسو و پراکندگی و فقدان جامعیت و بهروزنبودن منابع موجود مدیریت شهری از سوی دیگر، طرح تدوین سه جلد کتاب جامع آموزشی در حوزه مدیریت شهری برای کاربردهای آموزشی در سطح دانشگاهی و سازمانی، به اداره کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران پیشنهاد شد. پس از موافقت آن اداره کل که نقش مهمی در تهیه و انتشار منابع آموزشی در حوزه مدیریت شهری و توسعه اجتماعی در سالهای اخیر داشته است، گروه نویسندگان کتاب کار خود را آغاز کردند. ثمره زحمات آنها و سرمایهگذاری اداره کلْ سه جلد کتاب در حوزه مدیریت شهری است که برای نخستینبار در کشور در سه محور نظریههای مدیریت شهری و تجربه و وضعیت مدیریت شهری در ایران و بالاخره مدیریت شهری در جهان انتشار یافته است. این کتابها براساس دادههای موجود، توانسته است به بخشی از نیاز آموزشی دانشجویان حوزههای مختلف مطالعات شهری و علاقهمندان پاسخ دهد. نویسندگان کتابها عبارتاند از: علی نوذرپور، حسین ایمانیجاجرمی، اسماعیل صالحی، مجید عبداللهی، غلامرضا کاظمیان، نوید سعیدیرضوانی و سید محمدهادی ایازی.
بهمنظور واکاوی ابعاد مختلف کتاب سهجلدی مدیریت شهری، نشست نقد و بررسی کتاب با حضور دو نفر از نویسندگان اثر و منتقدان آن، بهدست گروه جامعهشناسی شهر و مطالعات منطقهای انجمن جامعهشناسی ایران و با همکاری اداره کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، در سالن این انجمن برگزار شد که گزارش این نشست از نظرتان میگذرد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومى دریافت: 1394/1/30 | پذیرش: 1394/1/30 | انتشار: 1394/1/30