Mendeley  

Zotero  

این مقاله حاصل گفت‌وگوی دکتر رسولی، سردبیر محترم فصلنامۀ نقد کتاب علوم اجتماعی، با نگارنده است. ایشان با این پرسش یا مسئله روبه‌رو هستند که اساتید دانشگاه اقبال جدی به نقد کتاب‌ها و نوشته‌های همکارانشان را ندارند. ایشان از نگارنده پرسیدند که برای ترغیب دانشگاهیان به نوشتن مقالات نقد همکاران چه کاری می‌توان کرد؟ تجربۀ ما ایرانی‌ها در مواجهه با علم مدرن و گفتمان آکادمیک در دوران معاصر برپایۀ نوعی «نقد سازنده» استوار شده است، اما در گفتمان سیاسی، ما بیشتر نوعی نقد مناقشه‌‌برانگیز را تجربه کرده‌ایم. این مقاله قصد ندارد ضرورت هیچ‌یک از این دو رویکرد را نفی کند و یکی را به‌نفع دیگری کنار بگذارد؛ بلکه هدف دفاع از این ایده است که می‌توان با رویکردهای متفاوت به ایده نقد نگریست و متناسب با نیازها و آمادگی‌ها یکی از این دو رویکرد را انتخاب کرد. در این مقاله، با استناد به اندیشۀ دبورا تنن، زبان‌شناس امریکایی، دو رویکرد شامل نقد مناقشه‌بر‌انگیز و نقد سازنده به ایده نقد از هم متمایز شده است و ایشان تأکید دارد که رویکرد مناقشه‌بر‌انگیز، اگرچه کاربردهای مفید و ضروری برای توسعه علمی دارد، مستلزم نوعی کنش قهرمانانه است و لزوماً همۀ دانشگاهیان آمادگی انجام آن را ندارند. در مقابل رویکرد نقد سازنده با روحیۀ مسالمت‌جو و فرهنگ آکادمیک کنونی ما سازگارتر است.